Rynek Główny, dom nr 4
Kamienica Czyncielów – obecna nazwa domu pochodzi od nazwiska Celestyna Czynciela, który nabył pod koniec XIX wieku ten budynek, a następnie zlecił jego rozbiórkę. W 1908 roku Ludwik Wojtyczka wzniósł całkowicie nową kamienicę w secesyjnym stylu. Powstał pierwszy w Krakowie nowoczesny dom handlowy. Na wysokości pierwszego piętra można podziwiać stiukową dekorację z motywem kaduceusza – atrybutu Merkurego.
źródło:
– Rożek M., 2000, Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa-Kraków, s. 164.
Rynek Główny, dom nr 5
Kamienica Bidermanowska (nr 5) – Kamienica w początkach XVII wieku należała do rajcy Jerzego Bidermana i stąd wywodzi się jej nazwa. Budynki nr 4 i 5 nazywane były również „Domami na Barszczowym” gdyż przez długi czas należały do kupca Macieja Bartscha. W początkowych latach XX wieku przebudował ją architekt Henryk Lamensdorf. Bardzo blisko tej kamienicy, naprzeciw wylotu obecnej ulicy Siennej na Rynku znajdowało się miejsce, gdzie ustawiano szafot. Ostatnia egzekucja miała miejsce w 1794 roku, kiedy to stracono ks. Michała Dziewońskiego, za dostarczenie Rosjanom planu obozu kościuszkowskiego pod Bosutowem.
źródło:
– Rożek M., 2000, Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa-Kraków, s. 164-165.
Rynek Główny, dom nr 6
Kamienica Szara jest położona na rogu ulicy Siennej i Rynku. Wybudowano ją w XIII wieku. Składa się na nią budynek frontowy i biegnąca równolegle do Siennej oficyna. Wewnątrz odnajdziemy również sporych rozmiarów dziedziniec. Aktualny wygląd budynku zawdzięczamy przebudowie jaka miała miejsce w drugiej połowie XVII wieku. Budynek ma trzy piętra, szczyt ozdabia attyka, a narożnik wzmocniony jest szkarpą. Wewnątrz kamienicy zachowały się sale ze sklepieniami gotyckimi i renesansowymi stropami. Główny portal prowadzący do wnętrza jest barokowy, autorstwa braci Castellich [rzeźbiarze krakowscy o włoskim pochodzeniu]. Podobno właśnie w tym domu mieszkała w XIV wieku Sara – kochanka króla Kazimierza Wielkiego. Następnie dom ten był siedzibą możnych polskich rodów – Zborowskich i Zebrzydowskich. W 1574 roku mieszkał tu pierwszy elekcyjny polski król, Henryk Walezy, a w 1769 roku mieszczanin krakowski Marcin Oracewicz, który zasłynął podobno tym, że w czasie oblężenia Krakowa [1768], gdy zabrakło mu naboi, swoją broń nabił guzikiem od żupana i zastrzelił dowódcę wojsk carskich, Panina. W czasie insurekcji, tutaj mieściła się kwatera Tadeusza Kościuszki, a podczas powstania krakowskiego siedziba Rządu Tymczasowego. Od imienia wspomnianej Sary niektórzy wyprowadzają nazwę kamienicy, jednakże należy raczej wiązać ją ze Stanisławem Feintuchem, który zmienił nazwisko na Szarski. W połowie XIX stulecia został on właścicielem kamienicy i urządził w niej sklep herbaciany.
źródło:
– Garlicki J., Kossowski J., Ludwikowski L., 1967, Kraków przewodnik, Wydawnictwo Sport i Turystyka Warszawa, s. 45-46.
Rynek Główny, dom nr 7
Kamienica Monetlupich inaczej nazywana Włoską, powstała w 1556 roku w wyniku przebudowy wcześniejszego gotyckiego budynku, dokonanej przez włoskich architektów – Guicciardiniego i Ferrovore. Zachował się w niej główny portal oraz sień z kolebkowym sklepieniem i lunetami, ozdobiona medalionami z około 1600 roku. Również przejście z sieni na dziedziniec jest ujęte pięknym renesansowym kamiennym kolumnowym portalem z połowy XVI wieku. Właśnie w tym domu była zlokalizowana pierwsza poczta polska, stąd też prowadziło połączenie pocztowe z Krakowa do Wenecji w XVI wieku. Ten fakt historyczny, upamiętnia kamienna tablica.
źródło:
– Garlicki J., 1967, Kraków przewodnik, Wydawnictwo Sport i Turystyka Warszawa, s. 46.
– Miezian M., 2004, Krakowskie Stare Miasto, Wydawnictwo Bezdroża, s. 53.
Rynek Główny, dom nr 8
Kamienica pod Jaszczurką – jedna z nielicznych kamienic w Krakowie, która zachowała przyjętą w średniowieczu nazwę, pochodzącą od rzeźby umiejscowionej na portalu wejścia do sieni. W tamtych czasach był to popularny sposób na oznaczanie budynków i orientację w mieście (Obecna rzeźba to kopia gotyckiego oryginału, przechowywanego w Muzeum Narodowym w Wieży Ratuszowej).
Jest piętnastowieczną budowlą, w której od tamtych czasów zachowało się na poziomie parteru, dziewięciopolowe, tzw. Piastowskie sklepienie gotyckie [nazywane także asymetrycznym sklepieniem łukowo-żebrowym]. W Polsce znajdują się jeszcze tylko cztery gotyckie zabytki tego rodzaju. Portal kamienicy ozdobiony jest przez jej godło, czyli splecione ze sobą jaszczurki.
źródło:
– Garlicki J., 1967, Kraków przewodnik, Wydawnictwo Sport i Turystyka Warszawa, s. 46-57.
Rynek Główny, dom nr 9
Ta kamienica, pierwotnie gotycka, swoją dzisiejszą postać uzyskała w XVI stuleciu. Jej szczyt jest ozdobiony piękną, figuralną, renesansową attyką, która po usunięciu w XIX w. przywrócono w 1962. Kamienne gotycko-renesansowe obramienia okien pierwszego piętra, są zrekonstruowane na podstawie dawnych przekazów. Portal główny wykonano w stylu regencji i ozdobiono rokokowym kartuszem z drugiej połowy XVIII w. W tej właśnie kamienicy znajduje się słynny Pasaż Bielaka, łączący Rynek Główny z ulicą Stolarską.
źródło:
– Garlicki J., 1967, Kraków przewodnik, Wydawnictwo Sport i Turystyka Warszawa, s. 46.
Rynek Główny, dom nr 10
Kamienica „Pod Złotym Karpiem” – dom wybudowany w XIV stuleciu, w XV wieku podwyższony o drugie piętro, rozbudowywany w kolejnych wiekach. Kamienica należała do rodzin zajmujących się handlem i rzemiosłem. Warto wspomnieć, że w pierwszej połowie XVII wieku mieszkał w niej Tommaso Dolabella, artysta malarz, autor wielu prac znajdujących się obecnie w kościołach i klasztorach Krakowa.
Jacek Matusiński jest autorem przebudowy wykonanej w latach 70-tych XIX wieku. Zmieniono wtedy wygląd parteru, dachu, a także wykonano nową, klasycystyczną dekorację fasady.
Przed II wojną światową na parterze umieszczono żelbetową konstrukcję, która pozwoliła na zamontowanie nowych, modernistycznych witryn projektu Jerzego Struszkiewicza. Na przełomie lat 50-tych i 60-tych XX wieku, została odtworzona klasycystyczna dekoracja fasady, a w latach 70-tych przebudowano całkowicie oficyny, co było wymuszone ich włączeniem do Pasażu Bielaka.
Do naszych czasów dotrwał barokowy piec w 1906 roku przeniesiony do Muzeum Narodowego oraz klasycystyczne malowidła ścienne, wykonane około 1830 roku przez Jana Kopffa, przedstawiające m.in. sceny z widokami Krakowa.
Nazwa tej kamienicy pochodzi od złoconego karpia, który znajdował się w godle tej budowli. Jednakże przed pierwszą wojną światową symbol przeniesiono do kamienicy nr 11, gdzie umieszczony jest na podwórzu.
źródło:
– praca zbiorowa, 2000, Encyklopedia Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa – Kraków, s. 376.
– Rożek M., 2006, Przewodnik po zabytkach Krakowa, Wydawnictwo WAM Kraków, s. 162.
Rynek Główny, dom nr 11
Kamienica nr 11. Jeden z tych budynków na Rynku Głównym, który stanowi „powiew świeżości”. Kamienica nr 11 została wybudowana na początku XX stulecia na miejscu tzw. Domu Weneckiego, należącego w XVI wieku do włoskiej rodziny Alantse. To właśnie tutaj zatrzymywali się posłowie dożów podczas pobytu w krakowskim grodzie.
Rynek Główny, dom nr 12
Kamienica Fontanowska. Powstała w wyniku połączenia dwóch kamienic: Gutteterowskiej i Fontanowskiej, która była przed tym scaleniem najwęższym domem przy Rynku. Od XVI wieku, mieszkała w niej rodzina Fontanich.
Rynek Główny, dom nr 13
Kamienica Pod Złotą Głową. Ta kamienica już od szesnastego stulecia należała do krakowskich aptekarzy. W połowie XIX wieku zmodernizowano ją, dodając późnoklasycystyczną fasadę. Na I piętrze, znajdowała się interesująca polichromia ścian z początku XIX w., na której przedstawiono egzotyczne sceny, rośliny i zwierzęta.
Rynek Główny, dom nr 14
Kamienica Pod Św. Anną. Ta kamienica swoim wiekiem sięga XV wieku, a nazwę zawdzięcza figurze św. Anny, która niegdyś umieszczona była nad główną bramą. Przed wiekami połączona była z kamienicą Pod Złotą Głową drewnianym mostkiem przerzuconym nad ulicą. Do naszych czasów zachowały się renesansowe stropy i nosząca gotycko-renesansowe cechy kolumna pomiędzy oknami. Aktualny wygląd budynku ukształtował się w wyniku modernizacji przeprowadzonej pod koniec XIX stulecia.
źródło:
– Michalec B., 2004, Kraków, Wydawnictwo Pascal, s. 107.
Rynek Główny, dom nr 15
Kamienica Pinocińska – murowaną budowlę wzniesiono na tej parceli przed połową XV wieku, a prawdopodobnie pod koniec XV stulecia dobudowano drugie piętro. Kolejne zmiany nastąpiły w wieku XVI, z tego okresu pochodzą zachowane renesansowe stropy kasetonowe, polichromowane belki stropowe, a także pozostałości kamieniarki gotyckiej i renesansowej. Inna nazwa kamienicy – Na Kruglu lub Kruglowska – pochodzi od nazwiska jej właścicieli, do których należała od końca XVI wieku. Z kolei w XVII stuleciu przeszła w posiadanie rodzin pochodzenia włoskiego, m.in. Pinoccich – stąd pochodzi jej obecna nazwa. W wyniku przebudowy z 1831 roku, kamienica zyskała zupełnie nowy wygląd, powstała wtedy pierwsza neogotycka fasada w Krakowie. Ostatnie najpoważniejsze zmiany to lata 70-te XX wieku, przeprowadzono wtedy remont generalny, przy okazji zniszczono dużą część cennej substancji zabytkowej. źródło:
– praca zbiorowa, 2000, Encyklopedia Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa – Kraków, s. 369.
Rynek Główny, dom nr 16
Kamienica Morsztynowska. Nazwa pochodzi od nazwiska rodziny Morsztynów, którzy w piętnastym stuleciu byli jej właścicielami. Natomiast obecny wygląd zawdzięcza głównie przebudowie z początku XIX wieku, której inicjatorem był ówczesny właściciel Antoni Morbitzer. Wtedy w zwieńczeniu fasady umieszczono jego monogram (AM) w otoczeniu alegorii żeglugi i handlu. W 1947 roku Kazimierz Książek otworzył w tej kamienicy restaurację „Pod Wierzynkiem”, którą upaństwowiono cztery lata później, a obecnie znana jest pod nazwą „Wierzynek”. Wewnątrz można podziwiać salę Pompejańską z polichromią z końca XVIII wieku, salę Rycerską, która właściwie znajduje się w przyległej kamienicy Hetmańskiej, ale należy do „Wierzynka”, a znajdują się w niej pochodzące z XIV wieku główki służące jako wsporniki. Na pierwszym piętrze widoczne są XVI-wieczne stropy.
Jeśli chodzi o słynną ucztę wydaną przez Mikołaja Wierzynka, który w imieniu Rady Miejskiej podejmował we wrześniu 1364 roku cesarzy, monarchów i książęta to wiadomo na pewno że się odbyła. Nie jest natomiast znane miejsce tego wydarzenia, a obecna kamienica w której mieści się „Wierzynek”, być może nigdy do Wierzynka nie należała. [Ostatnia modyfikacja: 11.I.2005]
źródło:
– Rożek M., 2000, Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa-Kraków, s. 171-172.
Rynek Główny, dom nr 17
Kamienica Hetmańska – wybudowano ją w drugiej połowie XIV wieku. Właśnie z tamtego okresu pochodzi gotycka sala ze zwornikami sklepiennymi, ozdobionymi rzeźbami Kazimierza Wielkiego i królowej Elżbiety Łokietkówny. Kamienicę prawdopodobnie postawił lub przebudował w tym czasie Jan z Melsztyna, kasztelan krakowski. Jej nazwa pochodzi od godności jaką uzyskał Jan Klemens Branicki w drugiej połowie osiemnastego stulecia, mianowicie został on kasztelanem krakowskim i hetmanem wielkim koronnym. Od czasów insurekcji kościuszkowskiej dom zajmowany był na kwatery wojskowe, popadając powoli w coraz większą ruinę. W 1816 roku nowym właścicielem został Anzelm Dzwonkowski, który przystąpił do odrestaurowania kamienicy. Podczas tego właśnie remontu powstała obecna fasada, wprawdzie wielki pożar z 1850 roku, zniszczył kamienicę, ale została bardzo szybko odbudowana. Ostatnio w latach 80-tych przeszła kolejny remont, w czasie którego przywrócono pierwotną fasadę i odtworzono attykę z herbem Branickich – Gryfem.
źródło:
– Rożek M., 2000, Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa-Kraków, s. 172-175.
Rynek Główny, dom nr 18
Kamienica Amadejowska początkami sięga średniowiecza, jednakże najwcześniejsze zapisy mówiące o tym domu pochodzą z końca XVI wieku. Na przełomie XVI i XVII stulecia została przebudowana w stylu renesansowym, zmniejszono wtedy wysoki dwuspadowy dach, ukrywając go za nowowybudowaną attyką. W drugiej połowie XVII stulecia dom był własnością włoskiej rodziny Amadeich i od ich nazwiska pochodzi nazwa kamienicy. Po zniszczeniach jakie budynek poniósł w wyniku pożaru z 1850 roku, został odbudowany i włączony do sąsiedniej kamienicy Hetmańskiej. Dopiero w efekcie rewaloryzacji z lat 1980-1987 przywrócono tej kamienicy pierwotny kształt.
źródło:
– Rożek M., 2000, Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa,
Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa-Kraków, s. 175.
– Adamczewski J., 1992, Kraków od A do Z,
Krajowa Agencja Wydawnicza Kraków, s. 242-243
Rynek Główny, dom nr 19
W Kamienicy Pod Obrazem (wcześniej znanej pod nazwą: Pod Modrym Lwem) mieści się znana restauracja Wentzl, której początki sięgają XIX stulecia, kiedy w wyniku podziału rodzinnego majątku, budynek trafił w ręce Jana Wentzla. Obecna nazwa kamienicy pochodzi z XVIII wieku kiedy to podczas remontu na fasadzie budowli namalowano obraz Matki Boskiej.
źródło:
– Rożek M., 2000, Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa-Kraków, s. 175-176
– Adamczewski J., 1992, Kraków od A do Z, Krajowa Agencja Wydawnicza Kraków, s. 243
Rynek Główny, dom nr 20
Pałac Potockich powstał jak to często na krakowskim Rynku bywało, poprzez połączenie dwóch gotyckich kamienic, które zostały przebudowane w stylu renesansowym, a następnie barokowym. Z tego okresu pozostał tylko arkadowy dziedziniec i sień. W latach 1777-1783 na zamówienie rodziny Jabłonowskich, do których w owym czasie należała kamienica, powstała neoklasycystyczna fasada w stylu Ludwika XVI z alegorycznymi figurami. W tym czasie do pałacu została przyłączona kamienica od ulicy Brackiej. Wygląd kamienicy uformowany pod koniec XVIII stulecia pozostał w niezmienionym stanie do dnia dzisiejszego.
źródło:
– Michalec B., 2004, Kraków, Wydawnictwo Pascal, s. 110.
Rynek Główny, dom nr 21
Kamienica Pod Ewangelistami – Nazywana także Bolepinowską lub Lanckorońskich po pożarze z 1850 r. kupił ją Antoni Wyczyński, który odbudowę zlecił Kajetanowi Szydłowskiemu. Po raz kolejny została przebudowana w drugiej połowie XIX stulecia w związku z adaptacją na filię Banku Hipotecznego. Niestety w czasie tego remontu zamurowano wewnętrzny renesansowy dziedziniec krużgankowy. Do dziś na pierwszym piętrze zachowały się resztki dawnej kaplicy Lanckorońskich, której sklepienie pokryte jest sztukateriami z XVII wieku oraz malowidłami z wyobrażeniem miesięcy i znaków zodiaku.
źródło:
– Rożek M., 2000, Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa-Kraków, s. 178.
Rynek Główny, dom nr 22
Kamienica Straszewska – inne nazwy: Morsztynowska, Tucowska, Zalewska, Wielopolskich.
Nikogo zapewne nie zdziwi informacja, że tą kamienicę – jak prawie wszystkie budynki przy Rynku Głównym – wzniesiono w XIV wieku, prawdopodobnie powstała w wyniku podziału szerszego domu, który przed połową XIV stulecia zajmował dwie sąsiednie działki, czyli nr 21 i 22. Jeszcze w XIV wieku powstałą kamienicę powiększono o trakt i oficynę tylną.
Wiek szesnasty przyniósł kolejną przebudowę, podwyższono także wysokość budynku do poziomu dwóch pięter. W kolejnym stuleciu jego ówcześni właściciele – Wielopolscy – przebudowali kamienicę nadając jej cechy wczesnobarokowego pałacu miejskiego. Powstała wtedy charakterystyczna loggia widokowa, wzniesiono również galerię arkadową, a do naszych czasów zachowały się dekoracje sklepień sieni, portal fasady oraz częściowo inne portale i polichromie wnętrz.
To właśnie z okien tego domu w grudniu 1683 roku, król Jan III Sobieski oglądał uroczystość na cześć zwycięstwa pod Wiedniem. Monarchę podejmował wtedy ówczesny właściciel pałacu – Wawrzyniec Tucci.
W wieku XVIII kamienica należała najpierw do rodziny Zalewskich, a potem Wielowiejskich, to oni zapłacili za klasycystyczną adaptację – z tego okresu pochodzi fragment fasady, a także dekoracja wnętrz pierwszego piętra.
Na pierwszym pietrze do chwili obecnej istnieje niezwykłe pomieszczenie, w którym zachowała się iluzjonistyczna polichromia o roślinnej tematyce, pochodząca z pierwszej połowy XIX wieku.
Duże zmiany w wyglądzie kamienicy nastąpiły na początku XX wieku. W latach 1908-1909 przebudowany został m.in. parter (na potrzeby sklepu), odtworzono również wygląd fasady na poziomie parteru wg stanu z pierwszej połowy XVI wieku. W latach dwudziestych ubiegłego wieku zostało dobudowane 3 i 4 piętro.
źródło:
– praca zbiorowa, 2000, Encyklopedia Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa – Kraków, s. 378.
– Rożek M., 2006, Przewodnik po zabytkach Krakowa, Wydawnictwo WAM Kraków, s. 169-170.
Rynek Główny, dom nr 23
Kamienica Kromerowska została wybudowana w drugiej połowie czternastego stulecia. Od tego czasu była kilkakrotnie przebudowywana, ale z początkowego okresu jej istnienia zachowały się gotyckie piwnice. W szesnastym wieku, po osiągnięciu wysokości czterech pieter, był to jak na krakowskie warunki niespotykanie wysoki budynek. Od końca XVIII wieku mieściła się tutaj cukiernia Wielandta. W tym budynku książki sprzedawali Kuik, Hierat, Franciszek Mercenich, na początku XX wieku w piwnicach znajdował się antykwariat „Bibliofil Polski”, a na parterze sklep firmy księgarskiej Gebethner i Wolff. Obecnie na parterze również funkcjonuje jedna z wielu istniejących przy Rynku Głównym księgarni.źródło:
– Rożek M., 2000, Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa-Kraków, s. 179.
– Michalec B., 2004, Kraków, Wydawnictwo Pascal, s. 111.
Rynek Główny, dom nr 24
Kamienica Pod Kanarkiem – nazywana także Czeczotczyńską lub Bipińską (Bifińską). Najstarsze fragmenty tej budowli pochodzą z przełomu XIII i XIV wieku. Podczas XV-wiecznej przebudowy wzniesiono oficynę tylną, a piętra obu budynków (czyli właśnie oficyny tylnej i właściwej kamienicy) połączono gankiem zawieszonym na kamiennych wspornikach, z których jeden zachował się do naszych czasów.
Prawdopodobnie na początku XVII wieku dokonana została późnorenesansowa modernizacja kamienicy – z tego okresu pochodzi zachowana kolumna międzyokienna w tzw. „izbie na zadzi”. W tym samym czasie dobudowano drugie piętro.
W czasie odbudowy po pożarze 1850 roku wzniesiono trzecie piętro w budynku frontowym, a także dwupiętrowe, sklepione ganki o otwartych, arkadowych galeriach na wewnętrznym podwórku.
W roku 1877 nastąpiła kolejna przebudowa, w czasie której restaurowano i na powrót odsłonięto zabytkowe stropy. W obecnej formie dom ten reprezentuje typową XIX-wieczną kamienicę czynszową, z nielicznie zachowanymi elementami wcześniejszych dekoracji. źródło:
– praca zbiorowa, 2000, Encyklopedia Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa – Kraków, s. 371-372.
– Rożek M., 2006, Przewodnik po zabytkach Krakowa, Wydawnictwo WAM Kraków, s. 170.
Rynek Główny, dom nr 25
Kamienica Pod Krukami (nr.25) powstała w efekcie połączenia dwóch mniejszych, pochodzących z XV wieku kamienic: Kłosowiczowskiej i Pod Krukami. W 1842r. obydwie kamienice kupiła Anna Wąsowiczowa, siostrzenica księcia Józefa Poniatowskiego i właśnie wtedy dokonany został remont i złączenie obu domów. Zniszczona w czasie pożaru 1850r., została odbudowana przez architekta Stanisława Gołębiowskiego. W 1872 roku Maurycy Potocki, który odziedziczył kamienicę po Annie Wąsowiczowej, sprzedał ją galicyjskiemu bankowi dla handlu i przemysłu. W tym czasie przebudował ją Tomasz Pryliński i z tego okresu pochodzi obecna fasada. Od ostatniego remontu z 1991 mieści się w niej Międzynarodowe Centrum Kultury.
źródło:
– Rożek M., 2000, Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa-Kraków, s. 179.
Rynek Główny, dom nr 26
Pierwsza, licząc od ul. Wiślnej kamienica stojąca przy Rynku Głównym ma obecnie numer 26. Znana jest pod kilkoma nazwami, tak więc występuje jako: Książęca, Podparta lub Pod Św. Janem Kapistranem. Najstarsze jej fragmenty, a dokładnie piwnice cechują się gotyckim rodowodem. W XIV wieku była własnością książąt mazowieckich i stąd jedna z nazw: „Książęca”. Podobno w tym domu mieszkał Jan Kapistran podczas pobytu w Krakowie (1453-1454). Aby upamiętnić to wydarzenie na wysokości pierwszego piętra na rogu Rynku i ul. Wiślnej umieszczono posąg wyobrażający tego świętego. Inną znaną postacią, która mieszkała w tej kamienicy był mistrz Twardowski, słynny czarnoksiężnik.
Popołudniu 27-go lipca 2005 roku w restauracji mieszczącej się na parterze budynku, wybuchł pożar który strawił dużą część budynku.
źródło:
– Rożek M., 2000, Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa-Kraków, s. 180.
Rynek Główny, dom nr 27
Pałac Pod Baranami – Obecny okazały pałac powstał poprzez połączenie trzech istniejących na jego miejscu kamienic. Podobno w tym miejscu była gospoda, przy której trzymano barany przeznaczone do sprzedaży dla mieszkańców Krakowa. I właśnie od nich wywodzi się godło i nazwa kamienicy. Pierwotna nazwa brzmiała: „Gdzie Barany”, a jej godłem były dwa barany złączone wspólną głową. W czasach gdy właścicielem został Just Decjusz, gotyckie domy przebudowano na renesansową rezydencję, która w ciągu kilkuset lat zmieniała wielokrotnie właścicieli. Od lat dwudziestych XIX wieku do wybuchu drugiej wojny światowej należała do Potockich, którzy przeprowadzili generalny remont przy okazji podwyższając budynek o jedno piętro. Wtedy również od na bramą od strony Rynku Głównego pojawiły się charakterystyczne trzy baranie głowy.
W piwnicach i na parterze pałacu możemy oglądać gotycką architekturę wnętrz, natomiast piętra domu są klasycystyczne.
źródło:
– Michalec B., 2004, Kraków, Wydawnictwo Pascal, s. 112-113.
– Adamczewski J., 1992, Kraków od A do Z, Krajowa Agencja Wydawnicza Kraków, s. 244.
Rynek Główny, dom nr 28
Kamienica Pod Jagnięciem – jej obecna nazwa pochodzi z końca XIX wieku, kiedy to właścicielka Pałacu Pod Baranami – Katarzyna Potocka zakupiła sąsiednią kamienicę, którą zaczęto nazywać – Pod Jagnięciem. Powstała ona w XIV stuleciu, oczywiście od tego czasu była wiele razy przebudowywana, ale i tak na parterze i pierwszym piętrze zachowały się belkowe renesansowe stropy oraz gotyckie i renesansowe stropy.
W 1537 roku zamordowano przed tą kamienicą Bartłomieja Berrecciego – architekta i budowniczego kaplicy Zygmuntowskiej, współtwórcę renesansowego zamku na Wawelu.
źródło:
– Michalec B., 2004, Kraków, Wydawnictwo Pascal, s. 113.
– Adamczewski J., 1992, Kraków od A do Z, Krajowa Agencja Wydawnicza Kraków, s. 244.
Rynek Główny, dom nr 29
Kamienica Pod Blachą pochodzi z XV wieku, zachowało się w niej wiele gotyckich portali, a także późniejsze dekoracje stiukowe wykonane przez Baltazara Fontanę. Nazwa jej pochodzi z XVI wieku, gdyż w tamtych czasach jej właściciele Fischauserowie zarządzali kopalniami i hutami w Olkuszu. Mogli sobie pozwolić na pokrycie dachu swojej kamienicy miedzianą blachą. Żony późniejszych właścicieli budynku – Lipnickich, słynęły z rozrzutności powodując szybkie zniknięcie miedzi z dachu i dom zaczęto nazywać „domem bez blachy” 😉 Ostatnia przebudowa tej kamienicy została dokonana w XIX stuleciu.
źródło:
– Adamczewski J., 1992, Kraków od A do Z, Krajowa Agencja Wydawnicza Kraków, s. 244-245.
Rynek Główny, dom nr 30
Pałac Małachowskich – powstał w 1799 roku w wyniku połączenia trzech kamienic: Cyglarowskiej, Kortynowskiej i Ryntowskiej. Piotr Małachowski, inicjator tej przebudowy ofiarował powstały pałac swojej żonie, która w 1826 oddała go bratu i w tejże rodzinie pozostał do XX stulecia. Dziś możemy objerzeć ładny barokowy portal wejściowy, a w sieni dwa renesansowe portale i dekoracje klasycystyczne. Wewnątrz znajdują się drewniane stropy z XVII w. i malowidła pompejańskie z XIX w.
Przed tym pałacem w marcu 1794 roku swoją przysięgę złożył Tadeusz Kościuszko.
źródło:
– Rożek M., 2000, Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa-Kraków, s. 183-184.
– Michalec B., 2004, Kraków, Wydawnictwo Pascal, s. 114.
– Adamczewski J., 1992, Kraków od A do Z, Krajowa Agencja Wydawnicza Kraków, s. 245.
Rynek Główny, dom nr 31
Budynek Pekao SA. Gmach ten, w którym obecnie mieści się oddział banku Pekao SA, został wzniesiony w roku 1913 w dwa lata po zburzeniu istniejącej tu wcześniej kamienicy Tenczerowskiej. W czasach średniowiecza mieszkała w tym miejscu rodzina Tenczerów – płatnerzy, majstrów murarskich, kuśnierzy. Od 1770 roku Maria Sędrakowska prowadziła tu jedną z pierwszych kawiarni w Krakowie. Jej ozdobą były srebrne łyżeczki przyczepione do blatów stołów łańcuchami. Powodem tego był dawny zwyczaj, że na ucztach brano sobie sztućce na pamiątkę, szczególnie jeśli zostały wykonane z jakiegoś szlachetniejszego kruszcu.
źródło:
– Adamczewski J., 1992, Kraków od A do Z, Krajowa Agencja Wydawnicza Kraków, s. 245.
– Miezian M., 2004, Krakowskie Stare Miasto, Wydawnictwo Bezdroża, s. 56.
Rynek Główny, dom nr 32
Kamienica Pod Trzema Gwiazdami. Nazwa „Pod Trzema Gwiazdami” pochodzi od godła, które niegdyś zdobiło fronton tego budynku, lecz niestety nie zachowało się do obecnych czasów. Największą modernizację kamienica przeszła w drugiej połowie dziewiętnastego stulecia i z tego okresu pochodzi aktualna fasada. źródło:
– Rożek M., 2000, Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa-Kraków, s. 184.
– Adamczewski J., 1992, Kraków od A do Z, Krajowa Agencja Wydawnicza Kraków, s. 245
Rynek Główny, dom nr 33
Kamienica Ciemowiczowska swoimi korzeniami sięga XV w., przebudowana w XVII wieku przez rodzinę Ciemowiczów, którzy w owym czasie byli jej właścicielami. Właśnie z siedemnastego stulecia pochodzą drewniane stropy zachowane na pierwszym piętrze. W końcu XIX wieku budynek podwyższono o jedną kondygnację przy okazji tego remontu zniszczono piękną (podobno 🙂 sień, w której ulokowano sklep. źródło:
– Rożek M., 2000, Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa-Kraków, s. 184.
– Adamczewski J., 1992, Kraków od A do Z, Krajowa Agencja Wydawnicza Kraków, s. 245
Rynek Główny, dom nr 34
Pałac Spiski – pierwotna wersja pałacu powstała na początku XVII stulecia, jako wynik przebudowy wykonanej z inicjatywy Stanisława Lubomirskiego. Połączono wtedy dwa domy, tworząc okazałą fasadę z dwoma wejściami, poprzedzonymi kolumnami, które podtrzymywały balkony. Pierwotny wygląd pałacu nie zachował się do naszych czasów – w czasie odbudowy po pożarze z 1809 r., przerobiono fasadę, usuwając balkony i portalowe kolumny. Na pierwszym piętrze znajduje się piękna sala z malowidłami opowiadającymi dzieje Jana Twardowskiego, stworzonymi przez Włodzimierza Tetmajera.
źródło:
– Rożek M., 2000, Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa-Kraków, s. 184-185.
– Adamczewski J., 1992, Kraków od A do Z, Krajowa Agencja Wydawnicza Kraków, s. 245.
Rynek Główny, dom nr 35
Pałac Pod Krzysztofory jest ostatnim budynkiem stojącym przy zachodniej pierzei Rynku (linia C-D). Warto zwrócić uwagę, że obecna numeracja kamienic rośnie w przeciwna stronę niż literowe oznaczenia czterech części Rynku Głównego. Obecny wygląd zawdzięcza przebudowie z XVII wieku, kiedy to złączono ze sobą trzy gotyckie kamienice. W latach 1633-1640 pod kierunkiem Jakuba Sollariego na ich miejscu wzniesiono rezydencję dla marszałka Adama Kazanowskiego.
Nazwa pałacu wywodzi się od posągu św. Krzysztofa z 1380 r. Gościli tu m.in. Jan Kazimierz, Michał Korybut Wiśniowiecki, Stanisław August Poniatowski. Ciekawymi elementami architektonicznymi pałacu są: kolumnowa loggia na dziedzińcu, piękna klatka schodowa oraz studnia z ozdobnym herbem Wodzickich – jednych z właścicieli pałacu. Od 1963 roku w Pałacu Pod Krzystofory mieści się siedziba Muzeum Historycznego Miasta Krakowa.
źródło:
– Michalec B., 2004, Kraków, Wydawnictwo Pascal, s. 114-115.
– Adamczewski J., 1992, Kraków od A do Z, Krajowa Agencja Wydawnicza Kraków, s. 245.
Rynek Główny, dom nr 36
Kamienica „Pod Jeleniem” (inna nazwa to „Ludwikowska” – pochodzi od nazwiska jej właścicieli – Ludwigów). Od połowy XVI stulecia mieścił się w niej zajazd „Pod Jeleniem”, w którym gościł m.in. Johann W. Goethe i car Mikołaj I.
Budynek zwieńczono klasycystyczną attyką o mitologicznej tematyce.
źródło:
– Rożek M., 2000, Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa-Kraków, s. 190.
– Michalec B., 2004, Kraków, Wydawnictwo Pascal, s. 115.
– Adamczewski J., 1992, Kraków od A do Z, Krajowa Agencja Wydawnicza Kraków, s. 245.
Rynek Główny, dom nr 37
Kamienica Łukinowska – powstała w XVI wieku z dwóch gotyckich domów. Budynek tan należał m.in. do rodziny Luccinich i od tego nazwiska pochodzi nazwa kamienicy.
źródło:
– Rożek M., 2000, Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa-Kraków, s. 190.
– Adamczewski J., 1992, Kraków od A do Z, Krajowa Agencja Wydawnicza Kraków, s. 245-246
Rynek Główny, dom nr 38
Kamienica Kencowska – (nazwa kamienicy wywodzi się od jej XVII-wiecznych właścicieli – Kenców). Na drugim piętrze znajdują się malowidła wykonane przez Michała Stachowicza. W roku 1823, w tym budynku powstała jedna z najstarszych kawiarni Krakowa, założona przez Lorenzo Paganino Cortesi.Poniżej wielokrotnie zmieniała swych właścicieli, jej obecna nazwa – Redolfi – również pochodzi od nazwiska jednego z właścicieli – Gaudentego Redolfi. Niestety do obecnych czasów nie dotrwało biedermeierowskie wnętrze, wykonane około 1820 roku przez Płoszyńskiego.
źródło:
– Rożek M., 2000, Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa-Kraków, s. 190-191.
– Adamczewski J., 1992, Kraków od A do Z, Krajowa Agencja Wydawnicza Kraków, s. 246.
Rynek Główny, dom nr 39
Kamienica „Pod Konikiem”. Jej nazwa wywodzi się od herbu Stary Koń, który król Jan III Sobieski nadał rodzinie Krzeczyków. Widoczna na fasadzie tablica z herbem stała się godłem domu, w którym owa – pochodząca z Anglii – rodzina mieszkała. W drugiej połowie dziewiętnastego stulecia na zlecenie ówczesnego właściciela Jana Fischera, kamienicę odrestaurował Antoni Siedek, dając jej obecną fasadę.
źródło:
– Rożek M., 2000, Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa-Kraków, s. 191.
– Adamczewski J., 1992, Kraków od A do Z, Krajowa Agencja Wydawnicza Kraków, s. 246
Rynek Główny, dom nr 40
Kamienica Januszowiczowska (lub Januszewiczowska) – frontowy budynek na tej działce wzniesiono na przełomie XIII i XIV wieku, rozbudowa przeprowadzona w drugiej połowie XIV wieku spowodowała powstanie typowej krakowskiej kamienicy z przedprożem.
W XVI wieku nastąpiły spore zmiany – wzniesiono wtedy murowaną oficynę tylną, z której zachował się do naszych czasów kamienny portal. W XVII stuleciu należała do rodziny Januszowiczów, którzy zmienili całkowicie charakter budynku, zamieniając średniowieczną budowlę w nowożytną konstrukcję. Obecna fasada pochodzi z drugiej połowy XIX wieku, została wykonana wg projektu Antoniego Siedeka. Inne źródła podają, że klasycystyczna fasada powstała na przełomie XVIII i XIX wieku.
W drugiej ćwierci XIX stulecia dobudowano trzecie piętro, a w latach 50-tych tegoż stulecia postawiono oficynę boczną wg projektu Teofila Wincentego Żebrawskiego – wykonano wtedy podcieniowy pasaż z arkadami podpartymi na żeliwnych kolumnach. W roku 1883 w wyniku połączenia z przyległą kamienicą „Pod Konikiem” (nr 39) zmieniona została fasada. Do naszych czasów zachowało się XIX-wieczne wyposażenie i dekoracja wnętrza z istniejącego tu kantoru i sklepu.
źródło:
– praca zbiorowa, 2000, Encyklopedia Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa – Kraków, s. 362-363.
– Rożek M., 2006, Przewodnik po zabytkach Krakowa, Wydawnictwo WAM Kraków, s. 181.
Rynek Główny, dom nr 41
Gmach dawnego wiedeńskiego Towarzystwa Ubezpieczeniowego „Feniks” – wybudowano go w latach 1928-1932 według projektu Adolfa Szyszko-Bohusza. Była to budowla niezwykle kontrowersyjna już od momentu powstania projektu, bowiem ten nowoczesny modernistyczny budynek, ze względu na swój wygląd jak i gabaryty, zdecydowanie odcinał się od wszystkich innych budowli jakie w przeciągu dziejów przy Rynku Głównym zostały wzniesione. Pomimo protestów środowisk konserwatorskich budowa ruszyła dzięki wstawiennictwu ówczesnego prezydenta Ignacego Mościckiego.
Pomijając wszelkie kontrowersje jakie wzbudził ten budynek, była to konstrukcja bardzo nowoczesna – to tutaj po raz pierwszy w Krakowie zastosowano klimatyzację, a także aluminiowe ramy okienne. Ze względu na pierwotny wygląd budynku (zmieniony przez hitlerowców), krakowianie w okresie międzywojennym nazwali go „Domem pod kominami” – powodem była niezwykle wysoka attyka zwieńczona sterczynami.
O tym jak wyglądał pierwotnie „Feniks” możemy przekonać się wchodząc w ulicę św. Jana, bowiem połowa fasady od strony tej ulicy wygląda tak jak w latach 30-tych XX wieku. W czasie II wojny światowej, Niemcy zamienili attykę na mansardowy dach, a na fasadzie od strony Rynku i częściowo od ul. św. Jana zastosowali pilastry – zmiany te spowodowały, że budynek nieco bardziej „wtopił się” w zabudowę Rynku, choć po dzień dzisiejszy zwraca uwagę jego masywna sylweta.
Gmach „Feniksa” postawiono na działce powstałej w wyniku wyburzenia aż trzech średniowiecznych kamienic. Od strony Rynku były to kamienice: Tryblowska (XIV wiek) i Fridrichszmalcowska (XIII/XIV wiek). Zanim zostały zburzone, pod koniec XIX wieku ich właściciel zapłacił za połączenie tych budynków – powstał wtedy jednolity trzypiętrowy gmach z fasadą w stylu neorenesansowym.
Trzecią kamienicą (tym razem od strony ul. św. Jana), która podzieliła los dwóch poprzednich, był dom Ważyńskich (XV/XVI wiek).
Wszystkie trzy budynki zostały wyburzone w latach 1913-1914 na zlecenie Tadeusza Będzikiewicza, który planował w tym miejscu wybudowanie hotelu. Czyli jak łatwo policzyć, pomiędzy wyburzeniem kamienic a rozpoczęciem budowy „Feniksa” minęło 14 lat. Przez większą część tego okresu trwały spory w jaki sposób można zagospodarować tak bardzo eksponowane miejsce. W końcu działka została zakupiona przez wspomniane wcześniej Towarzystwo Ubezpieczeniowe „Feniks”. Nie było chyba w ówczesnej historii Krakowa budowy, która doczekałaby się tak wielu projektów architektonicznych jak właśnie mający powstać budynek „Feniksa”. Adolf Szyszko-Bohusz wykonał dwa projekty jeszcze przed zmianą właściciela działki, a jego ostateczny projekt, który został zrealizowany był chyba 5 lub 6 w jaki wykonał.
Warto zwrócić uwagę na zachowany oryginalny wystrój sklepu cukierniczego z wyposażeniem wnętrza, który znajduje się na parterze, a także na kawiarnię „Rio”, której dekoracja pochodzi z lat 50-tych XX wieku.
W 1996 roku budynek „Feniksa” przeszedł generalny remont. Przywrócono wówczas między innymi usunięte przez Niemców narożne godło kamienicy – aluminiową rzeźbę kobiety (Hygeja).
źródło:
– praca zbiorowa, 2000, Encyklopedia Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa – Kraków, s. 198-199.
– Rożek M., 2006, Przewodnik po zabytkach Krakowa, Wydawnictwo WAM Kraków, s. 182.
Rynek Główny, dom nr 42
Kamienica Bonerowska – inne nazwy: Zacherlowska tudzież Zacherlińska.
Pierwszy kamienny budynek powstał (podobnie jak znakomita większość kamienic przy Rynku) na początku XIV wieku, do dzisiaj w tylnej elewacji zachowało się ceglane obramienie bramy wjazdu. Na przełomie XIV i XV wieku, budynek powiększono w wyniku wykupienia fragmentów przyległej działki. Przez dużą część XVI wieku, kamienica należała do rodziny Bonerów, którzy przebudowali ją na okazałą rezydencję. Z tego okresu pochodzi zachowany częściowo układ wnętrz, fragment stropu tzw. izby tylnej, a także portale na parterze i pierwszym piętrze.
Po roku 1636 przeprowadzono kolejny remont, wtedy nadbudowano drugie piętro, wzniesiono boczną oficynę z kaplicą, wykonano także klatkę schodową w budynku frontowym, której wygląd możemy poznać dzięki zachowanym rysunkom Jana Matejki i Wojciecha Gersona.
Warto wspomnieć, że w XVIII i części XIX wieku do tej kamienicy należał… ogród, powstały po wyburzeniu zabudowy działek przy ulicy Św. Jana 3 i Floriańskiej 6.
W tej kamienicy przez kilkadziesiąt lat mieściło się także, przeniesione z ulicy Grodzkiej studio Ignacego Kriegera (później należące do jego syna Nathana i córki Amalii). Zdjęcia Ignacego Kriegera jednego z najznakomitszych galicyjskich fotografów – uważnego dokumentalisty Krakowa drugiej połowy XIX stulecia – są dziś bezcennym dokumentem dla badaczy i konserwatorów.
Pod koniec XIX wieku dom nabyła rodzina Pareńskich. Na ich prośbę wiedeński architekt Karol Borkowski przebudował w znacznym stopniu całą kamienicę. W tym czasie dodano trzecie piętro, wybudowano obecną klatkę schodową, przy okazji zniszczono wcześniejszą XVI-wieczną, scalono cały budynek w jednolity trzyskrzydłowy gmach o elewacjach z neorenesansową dekoracją. Zostały zniszczone również gotyckie i renesansowe kamienne obramienia okien, a także ozdobny medalion z wyobrażeniem króla Zygmunta I Starego.
W roku 2006 rozpoczęła się wielka modernizacja budynku, związana z dostosowaniem do funkcji hotelowej. Przy okazji remontu odtworzono m.in. neorenesansowe sgraffito ozdabiające fasadę trzeciego piętra.
źródło:
– praca zbiorowa, 2000, Encyklopedia Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa – Kraków, s. 358.
– Rożek M., 2006, Przewodnik po zabytkach Krakowa, Wydawnictwo WAM Kraków, s. 182.
Rynek Główny, dom nr 43
Kamienica Gehanowska „Pod Słońcem” – Jest jedyną kamienicą stojącą przy Rynku Głównym, w której przedprożu zachowało się wejście na Rynek (Przedprożami nazywano powstające głównie w XIV wieku, sklepione piwnice przystawiane do frontonów domów, na których znajdowały się tarasy. Przyczyną powstawania takich konstrukcji, było bardzo szybkie podnoszenie się terenu, na skutek czego partery pierwszych kamienic, stały się ich piwnicami).
Jak łatwo można się domyślić, historia tego domu sięga swoimi początkami średniowiecza, części obecnego budynku pochodzą z połowy XIV wieku. Dom ten, strawiony pożarem w roku 1475 niebawem odbudowano, a na przełomie XV i XVI stulecia podwyższono o jedno piętro, ustalony został też wtedy, zachowany do dnia dzisiejszego przestrzenny układ wnętrz.
W swojej historii, kamienica wielokrotnie zmieniała właścicieli, stąd jej nazwy: Gehanowska, dom Helblinkowski, kamienica Korycińskich, dom „Pod Słońcem”.
W drugiej ćwierci XVIII wieku przeprowadzono remont generalny (na polecenie ówczesnych właścicieli, magnackiej rodziny Korycińskich), dodano wtedy szkarpy wzmacniające konstrukcję budynku, dokonano także nowej adaptacji wnętrz. Kolejny XVIII-wieczny właściciel – Jan Szaster, założył w niej aptekę „Pod Słońcem”, był on także twórcą studiów farmakologicznych w Szkole Głównej Koronnej, a w tym budynku w latach 1783-1793 odbywały się wykłady i ćwiczenia związane z tym kierunkiem studiów.
W pierwszej połowie XIX wieku nastąpiła przebudowa w duchu klasycystycznym, z tego czasu pochodzi obecna fasada budynku, za wyjątkiem dekoracji parteru, który na przełomie XIX i XX wieku przerobiono na neorenesansowy. Już w XX wieku powstała nowa klatka schodowa, dokonano także adaptacji strychu na pomieszczenia mieszkalne.
Nie licząc cennego manierystycznego kominka, niewiele pozostało we wnętrzu z dawnego wyposażenia. źródło:
– praca zbiorowa, 2000, Encyklopedia Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa – Kraków, s. 361.
– Rożek M., 2006, Przewodnik po zabytkach Krakowa, Wydawnictwo WAM Kraków, s. 182.
Rynek Główny, dom nr 44
Kamienica Betmanowska. Do 1834 roku stały w tym miejscu dwie oddzielne kamienice (Betmanowska, Bełzowska), które w czasie remontu połączono w jeden budynek, w tym samym czasie powstała klasycystyczna attyka wyobrażająca Hermesa, z parowcem i żaglowcem w tle, które są nowoczesnymi alegoriami handlu.
Inną, używaną kiedyś nazwą była „Pod ściętą głową”, gdyż ponad portalem głównym na fasadzie, znajduje się godło gotyckie – głowa św. Jana na misie i aniołowie po jego bokach. Taki herb był kiedyś godłem Wrocławia, a na krakowski Rynek przywędrował wraz z jednym z właścicieli tejże kamienicy.
źródło:
– Rożek M., 2000, Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa-Kraków, s. 193
– Adamczewski J., 1992, Kraków od A do Z, Krajowa Agencja Wydawnicza Kraków, s. 246-247
Rynek Główny, dom nr 45
Kamienica „Pod Orłem” (nr 45) – Jej inne nazwy wzięte od właścicieli domu to: Kromerowska, Liszkowska. Wybudowano ją w XV stuleciu, w następnym uległa gruntownej przebudowie – z tamtego okresu pochodzą ozdobne drewniane stropy kasetonowe. W pomieszczeniu na parterze zachował się fragment malowidła z XVI wieku. Obecna gotycka-renesansowa ceglana fasada pochodzi z remontu przeprowadzonego w XIX wieku przez Władysłwa Ekielskiego.
Na jej szczycie umieszczona jest rzeźba Feniksa projektu Stanisława Wyspiańskiego.
źródło:
– Rożek M., 2000, Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa-Kraków, s. 193-194.
– Adamczewski J., 1992, Kraków od A do Z, Krajowa Agencja Wydawnicza Kraków, s. 247
Rynek Główny, dom nr 46
Kamienica Czerwona. Nazwa kamienicy pochodzi od czerwonego koloru fasady, którym była pomalowana do 1850 roku, natomiast obecny wygląd pochodzi z 1866 roku i jest wykonany według projektu T. Zamojskiego. Kamienica była własnością kilku rodzin, a także kościoła Mariackiego.
źródło:
– Rożek M., 2000, Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa-Kraków, s. 194.
– Adamczewski J., 1992, Kraków od A do Z, Krajowa Agencja Wydawnicza Kraków, s. 247
Rynek Główny, dom nr 47
Pierwotnie nazywano ją „Mennicą” ponieważ już pod koniec XIV stulecia znajdowała się w niej owa mennica, w późniejszych czasach znano ją jako kamienicę Margrabską. W drugiej połowie XVIII stulecia, jej ówczesny właściciel – Franciszek Wielopolski – wynajmował ją na zajazd nazywany „Pod Opatrznością”. W tamtych larach budynek uzyskał późnobarokową fasadę z okazałym portalem, który obecnie prowadzi do oddziału jednego z większych banków. Przez większość XIX wieku istniał w tej kamienicy Hotel Drezdeński. Warto również wspomnieć że w tym budynku Adam Piasecki otworzył swój sklep firmowy, gdzie sprzedawał produkowaną przez siebie czekoladę. Był on właścicielem pierwszej w mieście fabryki czekolady, która istnieje do dzisiaj pod nazwą „Wawel”.
źródło:
– Rożek M., 2000, Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa-Kraków, s. 194-195.
– Adamczewski J., 1992, Kraków od A do Z, Krajowa Agencja Wydawnicza Kraków, s. 247
