Kościół Bożego Ciała jest wzniesioną z cegły i kamienia trójnawową budowlą bazylikową (co znaczy, że nawa główna posiada własne oświetlenie, w postaci okien umieszczonych ponad dachami naw bocznych), pozbawioną transeptu, pięcioprzęsłowe prezbiterium zamyka pięć ścian ośmioboku. Czteroprzęsłowy korpus wybudowany jest w systemie filarowo-przyporowym.
Budowę rozpoczęto około roku 1342 i kontynuowano przez kilka lat, wynosząc mury prezbiterium na wysokość ponad 10 metrów. Po tym czasie nastąpiła przerwa w budowie, którą wznowiono pod koniec lat 60-tych XIV wieku – zmieniono wtedy też koncepcję wyglądu świątyni: pierwotnie planowany korpus halowy (wszystkie nawy równej wysokości), zastąpiono bazylikowym.
Ponieważ w 1405 roku nastąpiło rozliczenie z Janem Czipserem, można przyjąć ten rok, za datę ukończenia korpusu. W tym samym roku król Władysław Jagiełło sprowadził do Krakowa Kanoników Regularnych Laterańskich z Kłodzka, którzy przejęli pieczę nad kościołem Bożego Ciała. W początkowych latach XVII wieku, opiekę nad zakonem i kościołem objął ksiądz Marcin Kłoczyński, który w latach 1612-1644 nadzorował wykonanie wielu barokowych „ulepszeń” świątyni. Jego zasługą było wzniesienie wieży z pięknie zdobionym manierystycznym hełmem, a także wybudowanie trzech krucht, nakrytych kopułami z latarniami i najpiękniejszych stalli wśród kościołów Krakowa.
Obecnie kościół Bożego Ciała jest jedną z najpiękniejszych świątyń Krakowa. Jego strzeliste prezbiterium spięte masywnymi szkarpami, wygląda niezwykle malowniczo. Posiada niemalże 70-cio metrową wieżę przy zachodniej fasadzie, w której umieszczone są cztery dzwony. Z klasztorem, kościół połączony jest poprzez zewnętrzny krużganek, oparty na arkadach. Podobnie jak w kościół św. Katarzyny, również kościół Bożego Ciała tworzy smukłą, harmonijną, ceglaną budowlę, ozdobioną kamiennymi detalami. Dodatkowo wzbogaca ją od zachodniej strony, wybudowany w XV wieku, zębaty szczyt fasady, najeżony fialami i rozczłonkowany pionowymi, wąskimi wnękami, w których tkwią kamienne tarcze herbowe, m.in. herby Polski i Litwy, a także herby królewskie jako znaki opieki monarchy nad bazyliką.
Wnętrze świątyni wywiera niezapomniane wrażenie na każdym, kto wstąpi do środka. Jest połączeniem surowej gotyckiej architektury z barokowym przepychem rzeźbiarskim. Przy jednym z filarów nawy głównej znajduje się przepiękna późnobarokowa ambona o kształcie łodzi, unoszonej na falach, podtrzymywanej przez dwie syreny i delfiny. W tęczy oddzielającej nawę główną od prezbiterium, ulokowana jest XVIII-wieczna figura ukrzyżowanego Jezusa, z figurami Matki Boskiej i św. Jana oraz Marii Magdaleny po bokach. W prezbiterium umieszczony jest potężny ołtarz główny – świetny przykład XVII-wiecznego snycerstwa, przedstawiający w dolnej części Boże Narodzenie, a w górnej zdjęcie z krzyża. Na szczycie ołtarza stoi figura Jana Chrzciciela, który lewą ręką podtrzymuje krzyż, a prawą wskazuje na Baranka Bożego.
Z powstaniem kościoła, wiąże się legenda mówiąca, że złodzieje ukradli z kościoła Wszystkich Świętych monstrancję wraz z Najświętszym Sakramentem, a następnie porzucili ją na bagnach wsi Bawół, kiedy okazało się że nie jest wykonana ze szlachetnego kruszcu. Została odnaleziona, a na tym miejscu, z fundacji króla Kazimierza Wielkiego, rozpoczęto budowę wielkiej świątyni miasta Kazimierza założonego przez tegoż króla.
[Ostatnia modyfikacja: 24.V.2006, 26.IV.2004]
Źródło:
– Adamczewski J., 1992, Kraków od A do Z, Krajowa Agencja Wydawnicza Kraków, s. 119-120.
– Dobrowolski T., 1959, Sztuka Krakowa, Wydawnictwo Literackie, s. 117-120.
– Goras M., 2003, Zaginione gotyckie kościoły Krakowa, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 85-90.
– Legutko-Ołownia A., 2004, Krakowski Kazimierz – przewodnik turystyczny, Wydawnictwo Bezdroża, s. 134-136.