Ulica Pijarska Ulica Pijarska jest jedną z nielicznych zachowanych w Krakowie ulic podmurnych. Biegnie wzdłuż dawnych murów miejskich od ulicy św. Marka do ulicy Szpitalnej. Łączy ulice: Sławkowską, św. Jana, Floriańską, Szpitalną i św. Marka.

Ma ona 440 metrów długości i od 6 do 20 metrów szerokości. Ulica ta, założona pod koniec XIII wieku, posiada nieregularny, zygzakowaty przebieg. W dwóch miejscach: przy Arsenale Miejskim i w pobliżu skrzyżowania z ul. Sławkowską została poszerzona do wielkości niedużych placów.

W średniowieczu nie posiadała ona nazwy. W czasach nowożytnych fragment biegnący na zachód od skrzyżowania z ulicą Sławkowską był nazywany ul. Psią. Nazwa „Pijarska” została nadana ulicy pod koniec XIX wieku i odnosi się do klasztoru OO. Pijarów i kościoła pw. Przemienienia Pańskiego, znajdujących się u wylotu ulicy św. Jana.

Początkowo zabudowa ulicy Pijarskiej była charakterystyczna dla obszarów granicznych miasta. Duże domy budowano jedynie na rogach z ulicami przecinającymi Pijarską, np. Pałac Badenich na rogu z ulicą Sławkowską. Pozostałe budynki miały charakter niewielkich drewnianych domów mieszkalnych.

Mury od strony Bramy Floriańskiej są wykorzystywane przez studentów Akademii Sztuk Pięknych oraz artystów amatorów do prezentacji swoich dzieł. Zwyczajowo miejsce to jest nazywane „Galerią Mury Floriańskie”.

Ulica Pijarska, dom nr 1, należący do Komunalnej Kasy Oszczędności Powiatu Krakowskiego, został wzniesiony pod koniec XIX wieku w stylu klasycyzującej secesji. W budynku tym mieściła się także siedziba Rady Powiatowej. Na szybach drzwi wejściowych oraz na kartuszu na fasadzie znajduje się napis „Rada Powiatowa”. Obecnie dom jest siedzibą Banku Przemysłowo – Handlowego.

Ulica Pijarska, dom nr 2 został zbudowany w XVIII wieku jako kolegium OO. Pijarów w miejscu dawnego browaru i kamienicy archiprezbitera kościoła Mariackiego ks. Mikołaja Słowikowskiego. W kolegium miały swoją siedzibę: mieszkanie rektora, studium teologiczne oraz biblioteka. Na fasadzie budynku znajduje się tablica upamiętniająca przywódców powstania styczniowego, którzy zostali straceni w Warszawie w 1864 roku. Obecnie w domu tym mieści się internat Prywatnego Liceum Ogólnokształcącego Księży Pijarów.

Ulica Pijarska, dom nr 3, Kamienica z Atlantami powstała pod koniec XIX wieku. Do XVIII wieku w miejscu tym znajdowały się budynki przemysłowe: szmelcownia oraz słodownia. Kamienica posiada eklektyczną, neobarokową, silnie światłocieniową fasadę. Znajdują się na niej cztery atlanty dźwigające jońskie półkolumny pięter. Na sklepieniu sieni zachowały się tzw. malowidła pompejańskie.

Ulica Pijarska, dom nr 5 powstał pod koniec XIX wieku w trakcie wprowadzania największych zmian urbanistycznych na ulicy Pijarskiej. Budynek posiada eklektyczną fasadę skierowaną w stronę Plant. Jest ona ozdobiona popiersiami Kazimierza Wielkiego i Zygmunta Starego. W kamienicy tej mieszkał Juliusz Osterwa. Był on dwukrotnie dyrektorem Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie. Po zakończeniu drugiej wojny światowej założył w Krakowie Państwową Szkołę Dramatyczną, obecnie PWST, gdzie był dyrektorem. Na fasadzie budynku znajduje się tablica upamiętniająca tą postać, ufundowana przez Krakowski Klub Miłośników Teatru.

Ulica Pijarska, dom nr 7 – 9, róg z ul. Sławkowską 32, Pałac Badenich, budynek opisany w tekście dotyczącym ulicy Sławkowskiej, dom nr 32.

Ulica Pijarska (w Encyklopedii nie podano numeru, str 751), róg z ul. św. Jana 19, Muzeum Książąt Czartoryskich, budynek opisany w tekście dotyczącym ulicy św. Jana, dom nr 19.

Ulica Pijarska, dom nr 13, róg z ul. św. Jana 32, Hotel Francuski. W miejscu tym znajdowała się XV-wieczna murowana kamienica. Należała ona do karczmarzy i piwowarów. W budynku tym prowadzono karczmę i browar. Po zburzeniu domu powstał tu na początku XX wieku hotel założony przez A. Rittermana. Budynek posiada symetrycznie zakomponowaną fasadę od strony ul. Pijarskiej ze szczytem na osi. Elewacja posiada styl historyzującego modernizmu. W hotelu w 1919 roku został powołany do życia Komitet Udziału Polski w Igrzyskach Olimpijskich, obecnie Polski Komitet Olimpijski. Wydarzenie to upamiętnia znajdująca się przy wejściu tablica.

Ulica Pijarska, (w Encyklopedii nie podano numeru, str 751) Arsenał Miejski został zbudowany w 2 połowie XVI wieku z łamanego piaskowca. Rozciągał się wzdłuż murów obronnych miasta pomiędzy Bramą Floriańską a nieistniejącą już Bramą Sławkowską. Arsenał posiadał pierwotnie charakter fortyfikacyjny. Służył jako skład strzelb i dział. W podziemnym magazynie gromadzono zapasy prochu. Pod koniec XIX wieku budynek został przekazany przez władze gminy miasta Krakowa rodzinie Czartoryskich. W Arsenale oraz w Klasztorku, części klasztoru OO. Pijarów utworzono Bibliotekę Czartoryskich. Gmachy są połączone gankiem przerzuconym nad ulicą Pijarską z kamienicą, w której mieści się Muzeum. Po przeniesieniu zbiorów Biblioteki do nowej siedziby przy ul. św. Marka 17 w Arsenale zorganizowano ekspozycję części spośród zbiorów Muzeum Książąt Czartoryskich.